A B C D E F G H I K Ł M N O P R S T U W Z
Ob Od

Obsluga projektowa. Zakres i uprawnienia

Funkcjonuje podgląd, przenoszony na grunt opinii prawnych, że czynności projektowe nie obejmują: 1) obliczeń zestawienia ilości robót poszczególnych etapów i części projektowanej inwestycji; 2)wykonania specyfikacji i przedmiarów robót; 3) przygotowania wniosków o warunki techniczne i uzyskania warunków technicznych na lokalizację i zasilanie; 4) analizy kosztów inwestycji; 5) opracowanie istotnych warunków zamówienia; 6) przygotowanie dokumentacji powykonawczej i dokumentów odbiorowych; 6) opracowania modeli obliczeniowych. Stwierdza się ponadto, że tego typu prace może wykonać osoba niewykwalifikowana, nawet nie posiadająca wykształcenia, nie mówiąc o uprawnianiach budowlanych w stosownym zakresie.

Pogląd taki nie znajduje potwierdzenia w obowiązujących aktach prawnych, normach, innych opracowaniach oraz w praktyce i wymaganiach Inwestorów. Zarówno projekt budowlany, projekt wykonawczy, przedmiar, robót , specyfikacja techniczna jak i opracowania kosztowe są elementami budowlanej dokumentacji projektowej. Wymagane jest by wszystkie elementy dokumentacji projektowej opracowane zostały należycie, w sposób zgodny z wiedzą techniczną, standardami, obowiązującym prawem, w tym przez osoby kompetentne ze stosowną wiedzą i uprawnieniami.

Dokumentacja projektowa, projekt wykonawczy, przedmiar robót, specyfikacja techniczna, obliczenia

W  rozporządzeniu [1] (dalej oznaczanym Rpb), zawarto podstawowe definicje , dotyczące podstawowych opracowań projektowych, a  w rozporządzeniu [2] (dalej oznaczanym Rdp), dotyczące projektów wykonawczych. W przypadku zamówień publicznych należy spełnić wymagania ustawy [3] (dalej oznaczanej Pzp). Praktyczną podstawą do określenia zakresu opracowań mogą być Środowiskowe Zasady Wyceny Prac Projektowych [4] oznaczanym Wpp). Opracowania kosztowe sporządza się zgodnie z rozporządzeniem [5] (dalej oznaczanym Rk).

Dokumentacja projektowa powinna zawierać część opisową oraz  rysunkową.

Projekt budowlany (podstawowy) zawiera: 1) projekt zagospodarowania terenu, 2) projekt architektoniczno-budowlany  obiektu budowlanego zgodnie z zakresem , określonym w Rpb.

Zakres i forma projektu dokumentacji projektowej, jest określona w Rdp, które wydano jako przepis wykonawczy do ustawy Pzp  i jest powszechnie stosowana do wszystkich dokumentacji , opracowywanych również dla inwestycji komercyjnych. Zgodnie z definicją dokumentacja projektowa na wykonanie robót budowlanych dla których wymagane jest pozwolenie na budowę składa się w szczególności z (§ 4 Rdp):

  1. projektu budowlanego,
  2. projektów  wykonawczych
  3. przedmiaru robót
  4. informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

W przypadku, gdy pozwolenie na budowę nie jest wymagane, to dokumentacja projektowa nie zawiera projektu budowlanego, ale powinna zamiast tego zawierać plany i rysunki lub inne dokumenty umożliwiające jednoznaczne określenie rodzaju i zakresu robót budowlanych podstawowych oraz uwarunkowań i dokładnej lokalizacji ich wykonywania.

Projekty wykonawcze (§ 5 Rdp) powinny uzupełniać i uszczegóławiać projekt budowlany w zakresie i stopniu dokładności uwzględniającej specyfikę zamawianych robót.

Przedmiar robót (§ 6 Rdp) powinien zawierać zestawienie przewidywanych do wykonania robót podstawowych w kolejności  technologicznej ich wykonania wraz ze szczegółowym opisem lub wskazaniem podstaw ustalających szczegółowy opis oraz wskazaniem właściwych specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, z wyliczeniem i zestawieniem ilości jednostek przedmiarowych robót podstawowych. Przedmiar robót powinien być sporządzony w formie wskazanej w § 7 do 11 Rdp.

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych sporządzona powinna być zgodnie z rozdz. 3 Rdp.  Specyfikacje techniczne stanowią opracowania zawierające w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót. Specyfikacje techniczne zawierają co najmniej (§ 14 Rdp): 1) część ogólną, oraz wymagania dotyczące 2) materiałów budowlanych, 3) sprzętu, 4) środków transportu, 5) wykonania robót budowlanych z podaniem sposobu wykończenia, tolerancji itd , 6) kontroli wyrobów i robót, 7) przedmiaru i obmiaru robót, 8) sposobu odbioru robót, 9) rozliczenia robót tymczasowych, 10) dokumenty odniesienia .

Obliczenia i bilanse , a w szczególności obliczenia statyczno-wytrzymałościowe są ważnym elementem opracowań projektowych i szczególnie na etapie projektu budowlanego. Powszechnie wiadomo, że (np norma [6] i wiele, wiele innych) budowa modeli obliczeniowych jest najbardziej zaawansowaną czynnością projektową, dużo bardziej złożoną od kreślenia rysunków i wymaganą na przykład przez Rpb jako podstawowy element projektu w branży konstrukcyjnej.

Wymagania dotyczące autorów opracowań projektowych

Autor projektu wykonawczego

Zgodnie z pkt 4§ 14 Rdp wymagania dotyczące formy projektów wykonawczych przyjmuje się jak dla projektu budowlanego. Projekt budowlany powinien by opracowany zgodnie z ustawą Prawo budowlane [7] (dalej oznaczaną Pb), a w szczególności  powinien być opracowany przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane i legitymującą się aktualnym na dzień opracowania projektu zaświadczeniem o przynależności do właściwej izby samorządu zawodowego, potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez tę izbę, z określonym w nim terminem ważności.

Rozporządzenie Rdp jest właściwe do inwestycji z zamówień publicznych, ale jego wymagania są zwyczajowo stosowane również w innych inwestycjach.

Metody i podstawy obliczania planowanych kosztów robót budowlanych określono w rozdz., 3 Rk . 

Jedynym, uznanym materiałem informacyjnym i pomocniczym do obiektywnego określania  opracowań projektowych w kontekście poziomu cen oferowanych i negocjowanych za opracowanie projektowe i usługi inżynierskie dla wszystkich rodzajów budownictwa kubaturowego i liniowego oraz innych prac finansowanych  z różnych źródeł jest obecnie Wpp, wydawane i uaktualniane od wielu lat przez Izbę Projektowania Budowlanego.

Autor specyfikacji technicznej

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych stanowi bardzo istotne uzupełnienie projektów (budowlanego i wykonawczego) w zakresie istotnych wymagań materiałowych, technologicznych i organizacyjnych oraz określenia zasad podstaw kontroli ich przestrzegania, co ma szczególne znaczenie przy braku obowiązujących warunków technicznych wykonania i odbioru robót oraz (wynikającym z aktualnej ustawy o normalizacji) nieobowiązującym statusie Polskich Norm.  Ponadto specyfikacje techniczne zawierają szereg ważnych ustaleń niezbędnych dla właściwego opracowania przedmiarów i wyceny robót, w tym w szczególności dotyczących:

Z regulacji zawartych w art.31 ust.1 Pzp w powiązaniu z ust. 2 tego artykułu oraz art.36 ust.1 pkt 3, wynika, iż obowiązek opisu przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót dotyczy zawsze zamówienia, którego przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych w rozumieniu  Pb, bez względu na wielkość, wartość i złożoność tych robót. Specyfikacje techniczne razem z dokumentacją projektową stanowią składową specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej zwanych SIWZ) i są przekazywane lub udostępniane wykonawcom w ramach.  Ponieważ specyfikacje techniczne zawsze występują łącznie z dokumentacją projektową, więc nie powinny dublować informacji, danych i wymagań zawartych w dokumentacji projektowej i obowiązujących przepisach.  Przy opracowaniu specyfikacji technicznej obowiązują więc  zasady określone w art.29 Pzp.

Rdp ani żaden inny akt prawny nie stawia wymagań w stosunku do osób, które mogą lub powinny być autorami specyfikacji technicznych.   Biorąc jednak pod uwagę, że specyfikacje techniczne obejmują dane techniczne bezpośrednio związane ze specyficznymi rozwiązaniami zawartymi w dokumentacji projektowej, opracowanie specyfikacji technicznych powinno być powierzone osobom, które mają odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia do sporządzania projektów wykonawczych i  budowlanych.

Autor opracowania kosztowego

Zawód kosztorysanta budowlanego został wprowadzony przez Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2002 r. poz. 1868 – Dz.U. Nr 222), ujmuje pod symbolem 311201 według następującej hierarchizacji:

  • 3 – technicy i inny średni personel
  • 31 – średni personel techniczny
  • 3112 – technicy budownictwa, ochrony środowiska i pokrewni
  • 311201 – kosztorysant budowlany

W ISCED (Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych, przyjętej na 29 sesji UNESCO w 1987 r.) został ujęty w trzecim poziomie kwalifikacji odniesionym do czwartego poziomu wykształcenia uzyskiwanym w szkole policealnej oraz odniesionym do trzeciego poziomu wykształcenia uzyskiwanego w technikum.

W budownictwie kosztorysantem jest najczęściej inżynier budownictwa w odpowiedniej specjalności, a także czasem architekt. Zagadnienia związane z kosztorysowaniem włączone są w program większości kierunków studiów budowlanych i architektonicznych oraz pokrewnych, w ramach przedmiotów dotyczących organizacji w budownictwie.

Obecne prawo nie wymaga specjalnych uprawnień do pełnienia funkcji kosztorysanta, w związku z czym teoretycznie kosztorys może sporządzić każdy, z uwzględnieniem wymogów wynikających z przepisów szczególnych.  Stowarzyszenie Kosztorysantów Budowlanych nadaje tytuł rzeczoznawcy kosztorysowego. Stowarzyszenie to opracowało także Kodeks rzeczoznawcy obowiązujący osoby posiadające ten tytuł.

Ze względu na odpowiedzialność i wagę opracowań kosztowych w tym kosztorysów inwestorskich dla procesu inwestycyjnego powszechnie wymaga się, by kosztorys opracowany był metodami określonym i w Rk, co wymaga dobrego przygotowania zawodowego. Praktycznie kosztorys sporządzona projektant w danej branży lub wykształcony kosztorysant budowlany.

Zgodność branż

Ze względu na złoóżność współczesnych obiektów budowlanych w kształceniu inżynierów budownictwa oraz rodzajach uprawnień budowlancyh ściśle przestrzegany jest podział na specjalnosci.

Generalnie istnieją dwa rodzaje uprawnień (art. 13 Pb), do zyskania których ustalone są odrębne wymogi uzyskania:

Uprawnienia wydaje się:

  • bez ograniczeń,
  • w ograniczonym zakresie.

Uprawnienia bez ograniczeń uprawniają do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, w danej specjalności i rodzaju, dla każdego obiektu. Natomiast ograniczony zakres uprawnia do pełnienia tych funkcji tylko dla prostych, typowych i niewielkich obiektów zdefiniowanych w przepisach. W tym przypadku są mniejsze wymagania do uzyskania takich uprawnień, co do posiadanego wykształcenia (wyższego inżynierskiego). Uprawnienia nadawane są w specjalnościach (wymienionych w art. 14 ust. 1 Pb) w ramach, których można dodatkowo wyodrębnić specjalizację (art. 14 ust. 2 Pb).

Dyplomy studiów oraz uprawnienia budowlane nadaje się w specjalnościach:

  • architektoniczna
  • konstrukcyjno-budowlana
  • inżynieryjna:
    • mostowa,
    • drogowa,
    • kolejowa,
    • hydrotechniczna,
    • wyburzeniowa;
  • instalacyjna w zakresie sieci, instalacji i urządzeń:
    • telekomunikacyjnych,
    • cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych (tzw. „sanitarna”),
    • elektrycznych i elektroenergetycznych (tzw. „ elektryczna”).

Uprawienia budowlane nadawane są wyłącznie osobie fizycznej.

Nie jest dopuszczalne by czynności z określonej branży  wykonywała osoba posiadająca uprawnienia z innej branży. Na przykład specyfikację wykonania sieci wodociągowej wraz z przyłączami może wykonywać osoba z uprawnieniami instalacyjnymi w zakresie sieci, instalacji i urządzeń wodociągowych, a nie osoba z uprawnieniami w specjalności konstrukcyjno-budowlanej.

SIWZ, dokumentacja powykonawcza i dokumenty odbiorowe

Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia SIWZ jest określona w Pzp i jest opracowywana przez Inwestora jako ważny dokument przetargu na wykonanie prac objętych tym SWIZ. Składową SIWZ są specyfikacje techniczne, włączone dokumentacją projektowej inwestycji, objętej opisem SWIZ. Zgodnie z Pzp Wykonawca, który posługiwał się w celu sporządzenia oferty osobami przygotowującymi przetarg, podlega wykluczeniu. Jeśli SIWZ dotyczy obsługi projektowej inwestycji, to Wykonawcą w tym zrozumieniu jest Projektant.

Dokumentacja powykonawcza i dokumenty odbiorowe nie są opracowywane przez Projektanta. Zgodnie z Pb opracowuje je Wykonawca obiektu. którym jest  Kierownik budowy. Kierownik budowy powinien posiadać uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi, które są odrębne od uprawnień do projektowania.

Bibliografia artykułu
  1. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, no. Dz.U. 2012 poz. 462 (2012), [ http://isap.sejm.gov.pl/Download;jsessionid=E806E81698974C47D54BAE4AC558A7E0?id=WDU20120000462&type=2 ]
  2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykona-nia i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego, no. Dz.U. 2004 nr 202 poz. 2072 z późn zmianami (2004), [ http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20042022072&type=2 ]
  3. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, no. Dz.U. 2004 nr 19 poz. 177 z późn zmianami (2004), [ http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20040190177&type=3 ]
  4. Środowiskowe zasady wycen prac projektowych (2012-2016). (2016). ITB
  5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określo-nych w programie funkcjonalno-użytkowym, no. Dz.U. 2004 nr 130 poz. 1389 z późn zmianami [ 2004). http://isap.sejm.gov.pl/Download;jsessionid=338758B1CC0850113CE224E076E459D1?id=WDU20041301389&type=2 ]
  6. PN-EN 1990:2004, Eurokod: Podstawy projektowania konstrukcji
  7. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (jednolity tekst z dnia 2 październi-ka 2013), no. Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późn zmianami (1995). [ http://isap.sejm.gov.pl/Download;jsessionid=F647069A56F7416AC9DCA1F86789A019?id=WDU20130001409&type=3 ]
_______________
Koniec
Comments : 0
O autorze
* dr inż. Leszek Chodor. Architekt i Inżynier Konstruktor; Rzeczoznawca budowlany. Autor wielu projektów budowli, w tym nagrodzonych w konkursach krajowych i zagranicznych, a między innymi: projektu wykonawczego konstrukcji budynku głównego Centrum "Manufaktura" w Łodzi, projektu budowlanego konstrukcji budynku PSE w Konstancinie Bielawa, projektów konstrukcji "Cersanit" ( Starachowice, Wałbrzych, Nowograd Wołyński-Ukraina), projektu konstrukcji hali widowiskowo-sportowej Arena Szczecin Autor kilkudziesięciu prac naukowych z zakresu teorii konstrukcji budowlanych, architektury oraz platformy BIM w projektowaniu.

Twój komentarz do artykułu

Translate »
%d bloggers like this: